Rekordstort ønske om fleire togavgangar

Det er Bane NOR som lagar ruteplanar for person- og godstog i Noreg. Togselskapa søkjer oss om avgangane dei vil køyra på rutene sine, og me prøver å få det til. I 2024 er likevel etterspurnaden langt større enn kapasiteten på jernbanen.  

– Me er glade for at stadig fleire vil reisa miljøvennleg med tog, og transportera gods på skjener. Problemet er at det har vorte for trongt om plassen. Det går også utover punktlegskapen og vår evne til å handtera hendingar i trafikken, fortel Henning Scheel, konserndirektør Kunde og marknad i Bane Nor.

Jernbanen er etterspurd

I juni skreiv me ei sak om at kapasiteten på jernbanen er sprengd frå Lysaker til Bodø, og frå Oslo til Kongsvinger og riksgrensa.

– Derfor blir det ikkje ein stor auke i tilbodet i 2024 og fleire strekningar blir erklærte overbelasta, fortel Scheel.

Ruteplanen for 2020 vart laget i desember 2019 då auken på jernbanen var stor og korona var eit ukjent fenomen. I år har togselskapa søkt om nesten 20 prosent fleire avgangar, samanlikna med den gong.

Køyrar i kø på skinna

Politikarane, togselskapa og Bane NOR ønskjer at så mange som mogleg skal velja klimavennlege togtransport kvar dag. Denne satsinga har gitt oss fleire avgangar, mange reisande og meir godstransport på jernbanen.

Samtidig blir punktlegskapen dårlegare. Feil ute i sporet fører til fleire forseinkingar enn før. Det er rett og slett fordi det går fleire tog på skinna. Ein stopp i trafikken forplantar seg og får konsekvensar for fleire avgangar.

Det kan samanliknast med når ein bil får motorstopp i rushtida, og køen hopar seg opp på vegane. Forskjellen er at 95 prosent av det norske jernbanenettet er enkeltsporet.

– Det er Bane NORs mål at ni av ti persontog skal gå i rute. Det er vanskeleg med dagens trafikkmengd på vår gamle og stort sett enkeltspora jernbane. Forseinkingane plagar oss, fordi me veit at kvar hending påverkar folks avtalar og gjeremål seier Scheel.

Påverkar folks avtalar og gjeremål

I tillegg slit den store trafikkmengda ned infrastrukturen raskare enn me har klart å halda han ved like.

Bane NORs innspel til Nasjonal transportplan i år var at me ønskte å prioritera punktlegskapen, rusta opp jernbanen og auka kapasiteten i sporet. Uvêret «Hans» og styrtregnet i august viser kor viktig det er at me gjer ein stadig større del av spora flaum- og rassikre.

– Utfordringa er å finna balansepunktet mellom kapasitetsutnytting og punktlegskap. Me vil køyra flest mogleg tog, så punktleg som mogleg. I tillegg må jernbanen haldast ved like, så situasjonen ikkje blir forverra. Det krev eit godt samarbeid mellom Jernbanedirektoratet, togselskapa, og oss, seier Scheel.